Granola có nguồn gốc từ đâu? Hành trình hơn 150 năm của món ăn sáng “vạn người mê”

Trong thế giới của những món ăn sáng lành mạnh, granola dường như luôn giữ một vị trí đặc biệt. Vừa tiện lợi, vừa bổ dưỡng, lại đa dạng cách thưởng thức – granola được ví như “người bạn đồng hành thân thiết” của lối sống hiện đại. Nhưng ít ai biết rằng, món ăn đang gây sốt toàn cầu này thực ra đã có mặt từ hơn 150 năm trước, với một lịch sử gắn liền với y học, chế độ ăn kiêng, và cả… văn hóa hippie.

Hãy cùng chúng tôi mở cánh cửa thời gian, quay trở lại những năm 1860 để khám phá: granola có nguồn gốc từ đâu? Ai là người phát minh? Và làm sao món ăn sáng đơn giản này lại phát triển mạnh mẽ đến mức trở thành biểu tượng của lối sống khỏe mạnh toàn cầu như ngày nay?

---

1. Granola – Khởi nguồn từ một bệnh viện tại New York

Granola ra đời không phải ở một nhà hàng hay nhà bếp, mà trong… bệnh viện. Năm 1863, một bác sĩ người Mỹ tên là James Caleb Jackson – người điều hành một viện dưỡng sinh tại Dansville, New York – đã phát minh ra một món ăn mà ông gọi là “Granula” (với chữ “u”).

🔬 Mục đích ban đầu là chữa bệnh

Jackson là người tiên phong trong phong trào “ăn uống vì sức khỏe”, và ông tin rằng chế độ ăn ít thịt, nhiều ngũ cốc nguyên cám sẽ cải thiện thể chất và tinh thần. Granula của ông là hỗn hợp từ bột lúa mì nguyên hạt được nướng giòn, dùng với sữa – một dạng “ngũ cốc ăn sáng” đầu tiên trên thế giới.

Món này rất cứng, phải ngâm nước từ 10–15 phút trước khi ăn. Dù vậy, nó nhanh chóng được các bệnh nhân tại viện dưỡng sinh ưa chuộng.

---

2. Cuộc “cạnh tranh” giữa hai nhà sáng lập: Jackson vs Kellogg

Cái tên granola mà chúng ta biết ngày nay lại ra đời… từ một vụ tranh chấp thương hiệu. Năm 1877, một nhân vật nổi tiếng khác là Dr. John Harvey Kellogg – người sau này sáng lập tập đoàn Kellogg’s – đã sáng chế một món tương tự, cũng gọi là “Granula”.

⚖️ Và kết quả là…

Jackson kiện Kellogg vì vi phạm bản quyền tên gọi. Kellogg thua và phải đổi tên sản phẩm thành “Granola”, thêm chữ “o” thay vì “u”.

Không ai ngờ rằng cái tên này lại trở thành biểu tượng toàn cầu sau hơn một thế kỷ.

---

3. Sự lãng quên và tái sinh vào thập niên 1960

Granola gần như biến mất trong nửa đầu thế kỷ 20 khi ngũ cốc ăn sáng công nghiệp tràn ngập thị trường. Mọi người ưa chuộng các loại cereal ngọt, sặc sỡ hơn là loại ngũ cốc cứng, nhạt như granola.

Nhưng đến thập niên 1960, khi phong trào sống xanh, ăn sạch, trở về tự nhiên nổi lên – granola trở lại mạnh mẽ, gắn liền với văn hóa hippie tại Mỹ.

🌿 Granola và phong trào phản văn hóa

Trong các lễ hội âm nhạc ngoài trời, trong những chuyến dã ngoại, hội chợ nông sản… granola trở thành biểu tượng của một thế hệ mới: sống khỏe, sống xanh, sống thật.

Từ đó, hàng loạt thương hiệu granola thủ công ra đời. Năm 1972, công ty Quaker Oats tung ra phiên bản granola đóng gói đầu tiên – chính thức đưa món ăn này vào thị trường đại chúng.

---

4. Granola bước ra thế giới – toàn cầu hóa món ăn dinh dưỡng

Sau Mỹ, granola nhanh chóng lan ra châu Âu, Nhật Bản, Úc… và được đón nhận bởi những người ăn chay, ăn kiêng, vận động viên và dân văn phòng bận rộn.

🌏 Granola tại châu Á

• Nhật Bản là nước châu Á đầu tiên yêu thích granola, họ biến tấu món ăn này bằng cách thêm matcha, đậu đỏ và sữa đậu nành.
• Hàn Quốc thì kết hợp granola với sữa chua uống và gạo rang.
• Việt Nam đón nhận granola từ khoảng 2018, khi xu hướng “eat clean” và “healthy lifestyle” bắt đầu phát triển mạnh.

Granola trở thành một phần của phong cách sống chậm, biết lắng nghe cơ thể, biết ăn uống có chọn lọc.

---

5. Tại sao granola lại phát triển bền vững đến ngày nay?

Granola không phải một “cơn sốt chóng qua”. Nó phát triển liên tục qua các thế hệ bởi nhiều lý do:

✅ 1. Thích ứng nhanh với xu hướng sức khỏe

Granola có thể biến tấu để phù hợp:

• Phiên bản granola ít đường cho người tiểu đường
• Granola thuần chay, không dùng mật ong
• Granola keto giảm carb cho người giảm cân
• Granola tăng protein, thêm whey hoặc đậu nành

✅ 2. Hương vị dễ ghiền, dinh dưỡng cao

Granola ngon – nhờ độ giòn của hạt, vị ngọt dịu từ mật ong, sự chua nhẹ của trái cây sấy… nhưng lại không gây hại sức khỏe như snack công nghiệp.

✅ 3. Dễ bảo quản, dễ kết hợp

Granola có thể kết hợp với:

• Sữa tươi, sữa hạt
• Sữa chua, trái cây tươi
• Smoothie bowl, salad, bánh nướng…

Nó có thể là bữa sáng, bữa phụ, thậm chí là món ăn vặt thông minh.

---

6. Granola tại Việt Nam – Cuộc chơi mới của thương hiệu nội địa

Tại Việt Nam, từ một sản phẩm ngoại nhập đắt đỏ, granola đang dần trở thành mặt hàng quen thuộc với người tiêu dùng thành thị.

🔥 Các xu hướng mới:

• Granola handmade: do các cơ sở thủ công sản xuất, tươi ngon hơn, đa dạng nguyên liệu
• Granola không đường – ít calo: phù hợp với người ăn eat clean
• Granola nội địa hóa: dùng nguyên liệu Việt như hạt điều, chuối, dừa sấy, mật mía…

Các startup và thương hiệu nội địa đang tạo nên một làn sóng mới – đưa granola Việt ra thế giới, đồng thời mang thực phẩm tốt hơn đến từng gia đình.

---

7. Lịch sử phát triển của granola – Tóm tắt theo mốc thời gian

Năm/Thập niên	Sự kiện nổi bật
1863	James Caleb Jackson tạo ra “Granula” tại New York
1877	John H. Kellogg bị kiện, đổi tên thành “Granola”
1900–1960	Granola ít phổ biến do cereal công nghiệp phát triển
1960–1970	Granola hồi sinh cùng phong trào hippie và sống xanh tại Mỹ
1972	Quaker Oats tung sản phẩm granola đóng gói đầu tiên
2000–nay	Granola toàn cầu hóa, phổ biến tại châu Âu, Úc, Nhật, Hàn, và gần đây là Việt Nam

---

8. Tương lai của granola: Liệu có thể thay thế bánh mì và phở sáng?

Granola không có tham vọng thay thế các món truyền thống, nhưng lại mở ra lựa chọn mới cho những người:

• Không có thời gian nấu ăn sáng
• Muốn giảm tinh bột, tăng protein
• Tìm kiếm món ăn tiện lợi nhưng không “junk food”

Khi sức khỏe được đặt lên hàng đầu, granola dần có chỗ đứng vững chắc bên cạnh bánh mì, xôi, phở – đặc biệt trong tầng lớp trẻ thành thị.

---

9. Granola – không chỉ là thực phẩm, mà là tuyên ngôn sống

Granola tượng trưng cho một thế hệ:

• Biết quan tâm sức khỏe từ những điều nhỏ nhất
• Hiểu rõ giá trị dinh dưỡng và lựa chọn thực phẩm có trách nhiệm
• Tối giản nhưng không đơn điệu – tiện lợi nhưng vẫn đầy đủ chất

---

Kết luận: Hành trình ấn tượng từ bệnh viện đến bàn ăn toàn cầu

Từ một món ăn được tạo ra để giúp bệnh nhân hồi phục sức khỏe, granola đã đi qua một hành trình dài – vượt lên thách thức, thay đổi định kiến và trở thành biểu tượng của sự lành mạnh trong thế kỷ 21.

Nếu bạn chưa từng thử granola, hãy thử một muỗng – bạn có thể sẽ không dừng lại được. Và nếu bạn đã quen thuộc với món ăn này, hãy tự hào vì bạn đang tiếp nối một truyền thống ẩm thực hơn 150 năm, một cách lặng lẽ mà bền vững.